Χρώμα και Ρυθμός μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο- Η 1η συναυλία του μουσικού σχήματος Κύκλος

Το νεοσύστατο μουσικό σύνολο μουσικής δωματίου Κύκλος, ξεκινά την καλλιτεχνική του δραστηριότητα με δύο ιδιαίτερες συναυλίες με τίτλο Χρώμα και Ρυθμός μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Αίθουσα Συναυλιών του Ωδείου Αθηνών, στις 10 και 11 Απριλίου 2013.

Θα παρουσιαστούν εμβληματικά έργα των Roussel, Varese, Stravinsky, Prokofiev, Tournier, Shostakovich, Hindemith, τα οποία συνδέθηκαν με την εποχή της αισιοδοξίας, που σήμανε η λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Λίγα λόγια για την συναυλία:

[Αποσπάσματα από το κείμενο του μουσικολόγου Ανάργυρου Δενιόζου, για το πρόγραμμα της συναυλίας]

Ο απολογισμός του πρώτου παγκόσμιου πολέμου, τον οποίον η Ελλάδα και οι γειτονικές χώρες βιώνουν με σχετική απόσταση, είναι τραγικός. Το τοπίο της Ευρώπης μεταβάλλεται ριζικά, καθώς τέσσερεις κραταιές αυτοκρατορίες παύουν να υφίστανται, δίνοντας την θέση τους σε πολυάριθμα εθνικά κράτη και εξεγέρσεις και επαναστάσεις την συγκλονίζουν από άκρη σε άκρη ενώ ανέρχονται ιδίως οι ριζοσπαστικές και ακραίες ιδεολογίες.

Παρόλα αυτά, σε αντίθεση με την περίοδο που ακολούθησε αμέσως μετά το πέρας του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, η κοινωνία θα αντιδράσει με μία πρωτόγνωρη ευφορία και ζωτικότητα, με ένα πάθος για ζωή, ευδαιμονία, και ανανέωση, με μία επινοητικότητα και την ενθουσιώδη υιοθέτηση του μοντέρνου τρόπου ζωής, χαρακτηριστικά που σε συνδυασμό με την οικονομική μεταλλαγή θα δημιουργήσει τα λεγόμενα roaring (βρυχώμενα) 20’s.

Στον χώρο της μουσικής συναντούμε την ίδια ένταση: αναδύονται στο προσκήνιο διάφορες τάσεις και αισθητικές με πιο ορατές αφενός το μεσουράνημα της Τζάζ και αφετέρου διάφορες προσεγγίσεις που κοινό χαρακτηριστικό τους έχουν ένα είδος διάφωνης τονικότητας, μία έντονη ρυθμική αίσθηση, την (συχνά τολμηρή) αναφορά σε ιστορικά μουσικά ιδιώματα και μορφές που συνομιλούν με την σύγχρονη τέχνη και ιδίως τον κυβισμό, προσεγγίσεις που θα τους δοθεί το όνομα Νεοκλασσικισμός. Αυτές οι δύο μουσικές γλώσσες θα συναντηθούν αρκετές φορές.

Στην συναυλία, θα παρουσιασθούν έργα που γράφτηκαν την επαύριο του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και αναδεικνύουν αυτήν την πολυχρωμία και εφευρετικότητα.

Στο επίκεντρο της βρίσκονται συνθέτες που υλοποιούν διάφορες όψεις του Νεοκλασσικισμού όπως αυτός εκδηλώνεται σε διάφορες χώρες:

– Από το Παρίσι, émigré της Οκτωβριανής Επανάστασης, ο “πατέρας” του κινήματος, Igor Stravinsky με το Concertino (1920) του που θα παιχθεί και στις δύο εκδοχές του (κουαρτέτο εγχόρδων και η εκ νέου επεξεργασία του για ενόργανο σύνολο του 1952), ο σημαντικός μετα-Ιμπρεσιονιστής συνθέτης και παιδαγωγός Albert Roussel με το Impromptu op.21 (1919) και ο αρπίστας, συνθέτης και παιδαγωγός Marcel Tournier και την Sonatine για άρπα (1924).

– Από την Γερμανία, ο σημαντικότερος ίσως εκπρόσωπος του κινήματος στην χώρα αυτή και της Χρηστικής Μουσικής (Gebrauchsmusik) και θεωρητικός του οποίου οι ιδέες έχουν εφαρμογή σε έναν μεγάλο αριθμό διαφορετικών μουσικών ιδιωμάτων, ο Paul Hindemith με τη πρώτη από τις Kammermusik (1922).

–  Από την σύντομη διαμονή του  στην Νέα Υόρκη, ο άλλος μεγάλος συνθέτης της Ρώσικης Πρωτοπορίας, ο Sergei Prokofiev με την εξαιρετικά δημοφιλή του, Overture on Hebrew Themes, op.34 (1919).

Δημιουργώντας ένα ανάγλυφο που προβάλλει με εμφανέστερο τρόπο την ποικιλότητα της μουσικής δημιουργίας της περιόδου, περιλαμβάνονται δύο έργα από σχετικά νεώτερα μουσικά κέντρα: από την Σοβιετική Ένωση, ο Dmitri Shostakovich με το Piano Trio No 1 σε ντο ελάσσονα op.8 (1923), επεκτείνει και ανανεώνει το ύστερο ρομαντικό ιδίωμα, και από τις ΗΠΑ, ο γαλλικής καταγωγής Edgar Varese, από τους θεμελιωτές του κινήματος των UltraModerns και της πειραματικής παράδοσης της σύγχρονης μουσικής με την Octandre (1923).

Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής του αποστολής, το Kyklos Ensemble προσκαλεί μαθητές και φοιτητές να παρακολουθήσουν τις δοκιμές της πρώτης συναυλίας το Σάββατο 6, την Κυριακή 7 και τη Δευτέρα 8 Απριλίου από τις 10.00 έως τις 13.30, στην αίθουσα δοκιμών στο ισόγειο του κτιρίου του Ωδείου Αθηνών. Η είσοδος για τις δοκιμές θα είναι ελεύθερη και θα επιτρέπεται έως και 10 λεπτά πριν την έναρξη της πρόβας. Στο διάλειμμα της πρόβας θα πραγματοποιηθεί ανοιχτή συζήτηση με τους μουσικούς.

Εισαγωγή στην συναυλία: Με την νεαρή βιολονίστρια Αναστασία Σγάρα.

Εκτός από τους μουσικούς του kyklos ensemble, στις δύο αυτές συναυλίες συμμετέχουν οι: Χαρά Σειρά (βιόλα), Σόνια Πισκ (φαγκότο), Σοφία Αργυρού (αγγλικό κόρνο), Σπύρος Αρκούδης (τρομπέτα), Κώστας Ράπτης (μπαγιάν).

Λίγα λόγια για το μουσικό σχήμα Κύκλος

Το kyklos ensemble αποτελείται από εξέχοντες Έλληνες σολίστ, οι οποίοι διαπρέπουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η γέννηση του συνόλου προέκυψε από την ανάγκη των μελών του για περαιτέρω έρευνα και διερεύνηση των ορίων της τέχνης τους.

Η φιλοσοφία της ανταποδοτικότητας βρίσκεται πίσω από την δημιουργία του kyklos ensemble. Όλες οι λειτουργίες και οι δραστηριότητες του συνόλου διέπονται από το πνεύμα της συνεργασίας και της ανταπόδοσης και όχι από την επιδίωξη του κέρδους.

Αποστολή του kyklos ensemble είναι να:

• παρουσιάζει έργα που καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα της κλασικής και σύγχρονης μουσικής
• συνεργάζεται με το σύνολο των Τεχνών (θέατρο, χορός, κινηματογράφος, εικαστικά κτλ) και των Επιστημών (ιστορία, αρχαιολογία, φιλοσοφία, ψυχανάλυση, μαθηματικά, αρχιτεκτονική κτλ)
• προβάλει και αναδεικνύει το έργο των Ελλήνων συνθετών, παλιότερων και νεότερων
• παρουσιάζει όπερες σε διασκευή για σύνολο μουσικής δωματίου
• προωθεί την νέα καλλιτεχνική δημιουργία μέσω της ανάθεσης νέων έργων σε νέους συνθέτες
• εκπαιδεύει νέους μουσικούς μέσω σεμιναρίων, master classes, ανοιχτών δοκιμών και συναυλιών εκπαιδευτικού χαρακτήρα σε Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, με στόχο την προετοιμασία μιας νέας γενιάς άξιων μουσικών
• οργανώνει τακτικά συναυλίες με κοινωνικό – περιβαλλοντικό προσανατολισμό σε φυλακές, γηροκομεία, ορφανοτροφεία ακόμα και κατ’ οίκον, σε συνεργασία με Μη Κυβερνητικές και Περιβαλλοντικές οργανώσεις
• οργανώνει συναυλίες με την σύμπραξη άνεργων μουσικών
• οργανώνει φεστιβάλ αφιερωμένα στην σύμπραξη της κλασικής με την παραδοσιακή μουσική
• επεκτείνει τις δραστηριότητες του στην επαρχία και το εξωτερικό
• προσφέρει τις συναυλίες του με πολύ χαμηλό εισιτήριο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στις συναυλίες που θα πραγματοποιηθούν στο Ωδείο Αθηνών, το φοιτητικό εισιτήριο θα είναι στην τιμή των 2 ευρώ, ενώ το κανονικό στα 10 ευρώ.

Η έδρα του kyklos ensemble είναι το εμβληματικό Bauhaus κτίριο του Ωδείου Αθηνών – σύμβολο του ελληνικού μοντερνισμού – του Ιωάννη Δεσποτόπουλου, στην οδό Ρηγίλλης στο κέντρο της Αθήνας.

Παράλληλα, το kyklos ensemble έχει αναπτύξει στρατηγικές συνεργασίες με σημαντικούς πολιτιστικούς φορείς, όπως η Εθνική Λυρική Σκηνή, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, το Ίδρυμα Κακογιάννη κτλ.

Γενικός διευθυντής του συνόλου είναι ο σολίστ κρουστών Δημήτρης Δεσύλλας, καλλιτεχνικός διευθυντής ο συνθέτης Γιώργος Κουμεντάκης, ενώ διευθυντής παραγωγής ο σχεδιαστής ήχου Άγης Γυφτόπουλος.

Το kyklos ensemble είναι κομμάτι της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας Τέχνης, της οποίας ισότιμα και ιδρυτικά μέλη είναι οι: Δημήτρης Δεσύλλας (κρουστά – γενική διεύθυνση), Σέρτζιου Ναστάσα (βιολί), Αντώνης Σουσάμογλου (βιολί), Σίμος Παπάνας (βιολί), Βασίλης Λύκος (τσέλο), Τάκης Καπογιάννης (κοντραμπάσο), Μαριλλένα Δωρή (φλάουτο), Μάριος Αργυρός (όμποε), Σπύρος Μουρίκης (κλαρινέτο), Γεώργιος Φαρούγγιας (φαγκότο), Κώστας Σίσκος (κόρνο), Δημήτρης Γκόγκας (τρομπέτα), Σπύρος Βέργης (τρομπόνι), Αντρέας Θεοδώρου (τρομπόνι), Γιώργος Εμμανουήλ Λαζαρίδης (πιάνο), Στέφανος Θωμόπουλος (πιάνο), Μαρία Μπιλντέα (άρπα), Γιώργος Κουμεντάκης (καλλιτεχνική διεύθυνση), Άγης Γυφτόπουλος (διεύθυνση παραγωγής).

Το kyklos ensemble θα συνεργαστεί με διακεκριμένους μαέστρους ανάλογα με το θέμα και το περιεχόμενο των εκάστοτε συναυλιών. Εντούτοις στις τρεις πρώτες συναυλίες του συνόλου δεν θα υπάρχει μαέστρος, μιας και στόχος είναι να αναδυχθεί το καλλιτεχνικό στίγμα του συνόλου μέσα από την σύνθεση των διαφορετικών μουσικών προσωπικοτήτων των μελών του.