Το έργο που άλλαξε για πάντα την ιστορία της μουσικής, αναδεικνύεται σε όλο του το θάμβος μέσα από δύο πανηγυρικές συναυλίες, στις 17 & 18 Δεκεμβρίου. Γιατί αυτά τα Χριστούγεννα, μετά από δύο ζοφερά χρόνια πανδημίας, έχουμε ανάγκη περισσότερο από ποτέ τον «Ύμνο στην Χαρά». Την τελευταία ολοκληρωμένη συμφωνία του Μπετόβεν που μας καλεί να βιώσουμε την αγάπη και τη γιορτή, επικοινωνώντας μέσα από το μεγαλείο της τέχνης. Άλλωστε το όραμα του Γερμανού ρομαντικού ποιητή Φρίντριχ Σίλερ, όπως εκφράζεται μέσα από τους 108 στίχους του, παραμένει επίκαιρο. Ποιος θα τολμήσει να το αρνηθεί; Ότι ναι, η συμφιλίωση και η ασφάλεια αποτελούν υπέρτατες αξίες. Σολίστ, οι κορυφαίοι Ελένη Καλένος, Μπάρμπαρα Κόσελ, Μάριο Τζεφίρι και Δημήτρης Τηλιακός. Συμμετέχουν οι χορωδίες της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης, των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων και της Μικτής Χορωδίας Θεσσαλονίκης. Διευθύνει, ο διεθνούς ακτινοβολίας Εσθονός μαέστρος Μίχκελ Κύτσον.
Το πρόγραμμα με μια ματιά
ΛΟΥΝΤΒΙΧ ΒΑΝ ΜΠΕΤΟΒΕΝ (1770–1827)
Συμφωνία αρ. 9 σε ρε ελάσσονα, έργο 125
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
ΣΟΛΙΣΤ
Ελένη Καλένος, υψίφωνος
Μπάρμπαρα Κόσελ, μεσόφωνος
Μάριο Τζεφίρι, τενόρος
Δημήτρης Τηλιακός, βαρύτονος
ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
Μίχκελ Κύτσον
ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ
Χορωδία της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης
Διεύθυνση – διδασκαλία: Δημήτρης Κτιστάκης
Χορωδία των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων
Διεύθυνση – διδασκαλία: Σταύρος Μπερής
Μικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης
Διεύθυνση – διδασκαλία: Μαίρη Κωνσταντινίδου
Το σχόλιο της Ελένης Καλένος
Όπως και με κάθε έργο, ένας ερμηνευτής φέρει την ευθύνη να μεταφέρει τα μηνύματα του συνθέτη με τον πλέον ανθρώπινο τρόπο, ώστε το κοινό να συνυπάρξει, να καθρεφτιστεί, να δονηθεί, να σκεφτεί, να αισθανθεί και να αλλάξει έστω και/για λίγο. Η Ενάτη, με τον Ύμνο στη Χαρά, εκφράζει ιδανικά αδελφοσύνης, ηθικής ελευθερίας και αποδοχής όλων. Ιδεώδη που είναι στην ουσία ουτοπικά.
Η μια πρόκληση επομένως για μένα είναι να μπορέσω -μέσω του «ρόλου» μου στο έργο- να βοηθήσω το κοινό στη διατήρηση της πίστης του στα παραπάνω ιδεώδη μέσα από τη δύναμη της μουσικής και του λόγου.
Σε τεχνικό επίπεδο, ο συνθέτης φέρεται στις φωνές – από άποψη γραφής – με τον τρόπο που φέρεται στα ορχηστρικά όργανα. Η κυρίως πρόκληση είναι να διατηρήσω την ακεραιότητα του φωνητικού στυλ τραγουδιού ανεπηρέαστη μέσα στο όλο σύνολο, αλλά και ταυτόχρονα σε αρμονία με αυτό.
Το σχόλιο της Μπάρμπαρα Κόσελ
Είναι υπέροχο που συμπράττω ξανά με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, μετά το ντεμπούτο μου μαζί της το 2019 ως Μπρανγκαίνε δίπλα στην Πέτρα Λανγκ και τον Στέφαν Βίνκε – τόσο όμορφες αναμνήσεις! Ανυπομονώ πραγματικά να συμπράξουμε και πάλι μαζί σε αυτό το απίστευτο μουσικό δημιούργημα.
Το σχόλιο του Μάριο Τζεφίρι
Με την ΚΟΑ με συνδέει προσωπικά μια πολυετής συνεργασία, η οποία ανανεωνόταν τακτικά, σχεδόν χρόνο παρά χρόνο, κάθε φορά και με μια νέα, ενδιαφέρουσα και επιτυχημένη παραγωγή!
Η περσινή διεθνής κρίση του COVID-19 ήρθε να διακόψει αυτή την τακτική σύμπραξη, όμως να που τώρα επανερχόμαστε στα «καθιερωμένα» με την Ωδή στη χαρά, το τελευταίο τμήμα της Ενάτης του Μπετόβεν, έργο που όσο κανένα άλλο μπορεί να εκφράσει αυτό που όλοι μας- κοινό και καλλιτέχνες- αισθανόμαστε, ευρισκόμενοι και πάλι ο ένας απέναντι στον άλλον, έχοντας πλέον ξεκινήσει την έξοδο από αυτήν την στενωπό…
Το σχόλιο του Δημήτρη Τηλιακού
Η Ενάτη Συμφωνία είναι περισσότερο από ένα μεγαλειώδες μουσικό έργο, είναι ένα κοινωνικοπολιτικό μανιφέστο.
Ο Ύμνος στη Χαρά είναι η αναζήτηση, η γιορτή, ο αγώνας, η τελετουργία που συντελείται μέσα από τη συνάντηση των ανθρώπων.
Η φωνή του βαρύτονου στην αρχή του ύμνου, σκέφτομαι, πως είναι η φωνή του ίδιου του Μπετόβεν μέσα από τα λόγια του Σίλερ, που σαν τελετάρχης αυτής της γιορτής, σαν σε παράβαση σε αρχαίο δράμα, απευθύνεται στον κόσμο ζητώντας του να ακυρώσει όσα έχουν προηγηθεί και να αρνηθεί το διχασμό, προτείνοντάς του ένα νέο δρόμο, αυτόν της χαράς, το δρόμο που όλοι οι άνθρωποι γίνονται αδέλφια!
Οι σκέψεις αυτές ενεργοποιούν μέσα μου τη δύναμη που χρειάζομαι για να μεταφέρω το πανανθρώπινο και διαχρονικό μήνυμα αυτού του έργου.
Είναι χαρά, πρόκληση και ευθύνη.
Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής κάθε φορά που συμπράττω με τη σπουδαιότερη συμφωνική ορχήστρα της χώρας μας, η οποία έχει παίξει ιδιαίτερο ρόλο στη διαμόρφωσή μου ως μουσικού από τα σπουδαστικά μου χρόνια στην Αθήνα.
Η πρόσκληση από τον καλλιτεχνικό διευθυντή, κύριο Λουκά Καρυτινό, αποτελεί για εμένα, τιμή και χαρά.
Το σχόλιο του μαέστρου
Ως το βασικότερο αριστούργημα της ευρωπαϊκής μουσικής, η Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν αντανακλά και διαθλά σαν καθρέφτης τις αξίες, τις ελπίδες και τους φόβους όσων προσπαθούν να την καταλάβουν και να την εξηγήσουν. Ειδικά το τελευταίο μέρος είναι το πιο ενοχλητικό και προβληματικό μέσα σε ολόκληρο το έργο του Μπετόβεν. Με τις σχεδόν αδύνατες τεχνικές απαιτήσεις του, τις τεράστιες διαστάσεις και τον ουτοπικό ανθρωπιστικό ιδεαλισμό της Ωδής στη Χαρά του Φρίντριχ Σίλερ, παρασέρνει τους ερμηνευτές, όπως και τους ακροατές σε ένα ακατανόητο ταξίδι για να βρουν ποια θα μπορούσαν να είναι τα όρια της Συμφωνίας, ή ακόμη και της ανθρωπότητας.
Σαν μαέστρος, αισθάνομαι προνομιούχος που θα διαβώ αυτό το μονοπάτι με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, τη Χορωδία της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης, τη Χορωδία των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων και τη Μικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης. Ειδικά τώρα, σε καιρούς που πρέπει όλοι μας να διερωτηθούμε τι είδους Ηλύσια Πεδία έχουμε πραγματικά στο μυαλό μας, αν θέλουμε να μιλάμε για αδερφοσύνη… Πιστεύω ακόμα στην ανθρωπότητα και την αδιάψευστη μουσική δύναμη και μαεστρία στη μουσική του Μπετόβεν. Η μουσική του μπορεί πραγματικά να ενώσει τις ψυχές των ανθρώπων.
