Το «Υστερόγραφο» και μια ομάδα που αγαπάει να κάνει θέατρο

“Έχω κάνει πολλά λάθη, πολλά είναι που δεν τα ήξερα, και άλλα μου ξέφευγαν.”

Με το παραπάνω υστερόγραφο κλείνει η δεκασέλιδη προσωπική επιστολή του Θανάση Κλαδούχου προς τον καρδιακό του φίλο Σταύρο Κομίνη, παππού της Κατερίνας Μπερδέκα. Η ίδια που, όπως σημειώνει παρακάτω, συγκινήθηκε όταν έλαβε αυτή την επιστολή, αποφάσισε να κάνει μια παράσταση η οποία μάς υπενθυμίζει μεταξύ άλλων πόσο σημαντική είναι η μνήμη αλλά και η μεταβίβασή της στις επόμενες γενιές.

Το «Υστερόγραφο» παρουσιάζεται αυτή την περίοδο στο Θέατρο του Νέου Κόσμου και με αυτή την αφορμή τα μέλη της ομάδας MeWe, που κινούνται στο απέραντο σύμπαν του θεάτρου με πυξίδα την αγάπη τους γι’ αυτό, μοιράστηκαν μαζί μας τις σκέψεις τους καθώς και ένα συγκινητικό γράμμα που αξίζει να διαβαστεί.

– Πώς προέκυψε η ιδέα για το «Υστερόγραφο»; Τί σας ενέπνευσε και αποφασίσατε να μεταφέρετε στο θέατρο την προσωπική επιστολή του Θανάση Κλαδούχου προς τον παππού σας;

Κατερίνα Μπερδέκα: Με γοητεύει πάντα το μη θεατρικό κείμενο, αποτελεί για μένα μια πρόκληση για το πώς θα ξεκολλήσει από το χαρτί και θα παρασταθεί στη σκηνή.

Όταν έλαβα τη συγκεκριμένη επιστολή συγκινήθηκα αρχικά περισσότερο από την πράξη του Θανάση Κλαδούχου να γράψει δέκα σελίδες σε μια παλιά γραφομηχανή για τον καρδιακό του φίλο, έπειτα από το περιεχόμενό της που αφορούσε έναν πολύ αγαπημένο μου άνθρωπο και τελικά από την συσχέτιση της ζωής του Σταύρου με σημαντικές ιστορικές στιγμές της Ελλάδας. Νομίζω όμως ότι το λάκτισμα ήταν η σιωπή του για όσα αναφέρονται στην επιστολή στην ίδια του την οικογένεια. Μια σιωπή που φαίνεται πως ήταν χαρακτηριστικό μιας ολόκληρης γενιάς σε σχέση με την προσωπική και συλλογική ιστορία.

– Ποια είναι τα ζητήματα που πραγματεύεται η παράσταση μέσα από την σχέση αυτών των δύο ανθρώπων, τις ζωές και τις επιλογές τους;

Αθηνά Μπερδέκα: Αυτοί οι δύο άντρες γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στις πιο κρίσιμες στιγμές της νεότερης ιστορίας της Ελλάδος. Έζησαν πόλεμο, κατοχή, εμφύλιο και μέσα σε όλο αυτό έπρεπε να παλέψουν και να επιβιώσουν. Μέσα από μια βαθιά φιλία μεταξύ αντρών φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλος σεβασμός και από τους δύο για τις επιλογές της ζωής τους.

Στράτος Σωπύλης: Δύο τα σημαντικότερα ζητήματα-ερωτήματα αυτής της ιστορίας. α) Ποια είναι η ευθύνη μας απέναντι στον εαυτό μας, ποια απέναντι στους αγαπημένους μας και ποια απέναντι στην Ιστορία και τι και πως υπερισχύει στις κρίσιμες στιγμές. β) Τι και πώς καθιστά κάποιον σημαντικό για μας.

Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη: Ο Σταύρος με τον Θανάση γνωρίστηκαν το 1959. Σε μια εποχή που η Ελλάδα και οι Έλληνες προσπαθούσαν να συνέλθουν από τους πολέμους, τον εμφύλιο. Βρέθηκαν, συνεταιρίστηκαν και έγιναν φίλοι. Αντάλλαξαν ιστορίες που σημάδεψαν τις ζωές τους. Αντάλλαξαν ιδέες. Εκμυστηρεύτηκαν ο ένας στον άλλο πράγματα που δεν τα είχαν πει σε κανένα. Συμπορεύτηκαν για 20 χρόνια. Η φιλία, η αγάπη, ο θαυμασμός για το μυαλό του άλλου, η κοινή ιδεολογία, τα μυστικά. Όλα αυτά που υφαίνονται στις σχέσεις των ανθρώπων και τους οδηγούν να δημιουργήσουν μια σχέση καρδιακή.

– Τί συμβολίζει για τον καθένα από εσάς το «Υστερόγραφο» και τί θα λέγατε ότι σας υπενθυμίζει;

Στράτος Σωπύλης: Το Υ.Γ. για μένα συμβολίζει και υπενθυμίζει ότι τίποτα ανθρώπινο δεν ολοκληρώνεται ποτέ και ότι όλοι είμαστε κρίκοι της πανανθρώπινης αλυσίδας.

Αθηνά Μπερδέκα: Το Υστερόγραφο για μένα είναι μια δουλειά που μου θυμίζει γιατί ξεκίνησα να ασχολούμαι με το θέατρο, είχε στη δημιουργία του ρίσκο και αφοσίωση.

Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη: Το υστερόγραφο συμβολίζει τη σχέση μου με το παρελθόν, με τους ανθρώπους γύρω μου, που διαμόρφωσαν τη ζωή μου. Με όλους τους αγαπημένους που μια νουθεσία τους ή απλώς και μόνο η παρουσία τους επηρέασε την οπτική μου απέναντι στα πράγματα. Υπενθυμίζει το πόσο σημαντική είναι η μνήμη. Πώς θυμόμαστε εμείς ένα γεγονός και ποια θέση πήραμε όταν έπρεπε να αποφασίσουμε για τα σημαντικά.

Τάκης Σακελλαρίου: Αντί απάντησης, ένα γράμμα με Υστερόγραφο που θα ήθελα να στείλω στους γονείς μου.

Γιώργο κ Τζένη,

Είναι πολλά που θα ήθελα να σας πω ειδικά τώρα που έχετε φύγει. Είχα πρεμιέρα προχτές κ θυμήθηκα τις κάρτες που μου στέλνατε. Ίσως γιατί το “έργο” μας μιλάει για την φιλία δυο απλών ανθρώπων που εκφράζεται μέσα από στιγμιότυπα της ζωής τους. Καθημερινά αλλά ανεξίτηλα, σε εποχές δύσκολες αλλά ανθρώπινες, με ένα τρόπο απλό αλλά σοφό. Είναι κάποιες εικόνες που μου έρχονται πότε πότε και μου θυμίζουν ότι οι ζωές μας είναι ένα τεράστιο παζλ που  τα κομμάτια μπερδεύονται, αλλάζουν χέρια, φθείρονται κ αναδημιουργούνται. Ένα παζλ που θα συμπληρώνεται πάντα από καινούργια κομμάτια. Τα τελευταία χρόνια ανεβάζουμε παραστάσεις με μια ομάδα που αγαπάει να κάνει θέατρο. Που ο καθένας μας μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα και που ο ένας δέχεται τον άλλο όπως είναι… Θα ήθελα πολύ να έβρισκα ένα γράμμα στην πόρτα μου που να λέει κάποια πράγματα από τις ζωές σας. Ίσως έτσι να καταλάβαινα κάτι περισσότερο….

Σας θυμάμαι πάντα.

Υ.Γ. Κάποια δεν τα πρόλαβα γιατί νόμιζα ότι έχω όλο τον το χρόνο μπροστά μου

– Σύμφωνα με την δική σας άποψη, πόσο σημαντική είναι η μεταβίβαση της μνήμης (ατομικής και συλλογικής) από γενιά σε γενιά και πώς επηρεάζει την σχέση μας με το παρελθόν, το παρόν αλλά και το μέλλον; 

Αθηνά Μπερδέκα: Η μεταβίβαση της μνήμης, όπως ωραία το λέτε, είναι απολύτως απαραίτητη για να δημιουργήσουμε το μέλλον. Γνωρίζοντας ιστορία μαθαίνουμε όλο και πιο βαθιά τον άνθρωπο.

Στράτος Σωπύλης: Η μνήμη και η αντίληψη της ταυτότητας είναι οι δύο θεμέλιοι λίθοι της συνείδησης. Μια ζωή δε φτάνει σε κανέναν γι’ αυτό έχουμε ανάγκη τους προγενέστερους και τους επόμενους. Η ιστορία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξης μας. Όπως έγραψε ο Σεφέρης: Ο νάρκισσος ήταν ένας ακίνητος άνθρωπος που έβλεπε τον εαυτό του να πνίγεται.

Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη: Όσο κρατάμε τη μνήμη ζωντανή τόσο πιο μακριά βρισκόμαστε από τα ακίνητα νερά της λίμνης. Τόσο περισσότερο η ζωή μας παίρνει καταπόδι.

– Το υστερόγραφο μπαίνει στο τέλος μιας επιστολής αλλά μπορεί να είναι και το σημαντικότερο κομμάτι της. Υποθετικά μιλώντας, ποιο είναι το υστερόγραφο που θα βάζατε σε μια επιστολή σας προς την επόμενη γενιά;

Στράτος Σωπύλης: Το Υστερόγραφο που θα έγραφα για τις επόμενες γενιές είναι Συγγνώμη και Καλή Τύχη.

Αθηνά Μπερδέκα: Μην κοιτάς το συμφέρον σου, κοίτα τον Άνθρωπο που βρίσκεται δίπλα σου.

Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη: Η επιστολή του Θανάση Κλαδούχου κλείνει με μια φράση για τα πραγματικά λάθη που έκανε όσο έγραφε την επιστολή. Αν δε μιλούσε για τα πραγματικά λάθη της επιστολής αλλά για τη ζωή του; Υ.Γ Έχω κάνει πολλά λάθη. Πολλά είναι που δεν τα ήξερα, και άλλα μου ξέφευγαν. Νομίζω δε θα μπορούσα να βρω καλύτερο υστερόγραφο από αυτό.

Υ.Γ.: θα θέλατε να μας μιλήσετε λίγο για την ομάδα MeWe και τους ανθρώπους της; Tί είναι αυτό που σας συνδέει και σας κρατάει μαζί; Τα όνειρά σας για το μέλλον, ποια είναι;

Στράτος Σωπύλης: Όταν ζήτησαν από τον διάσημο πυγμάχο Μοχάμεντ Άλι, που ήταν γνωστός για τα στιχάκια που σκαρφιζόταν μπροστά στις κάμερες να αυτοσχεδιάσει όσο πιο γρήγορα γινόταν σε μια συνέντευξη εμπνεύστηκε το Me We. Από κάποιους θεωρείται το συντομότερο ποίημα της αγγλικής γλώσσας. Εγώ. Εμείς. Μας φάνηκε ωραίος προσδιορισμός ενός θεάτρου. Με όλους της ομάδας μας συνδέει κοινό παρελθόν και κοινό παρόν. Το μέλλον είναι για όλους απρόβλεπτο.

Αθηνά Μπερδέκα: Η MeWe είναι μια ομάδα που αποτελείται από έναν πλανήτη που λέγεται Κατερίνα Μπερδέκα και δορυφόρους τον Τάκη, την Μαριάνθη, τον Στράτο, την Αθηνά κ.α. Κινούμαστε στο απέραντο σύμπαν του θεάτρου με πυξίδα την αγάπη μας για αυτό.

Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη: Με την ομάδα MeWe βρεθήκαμε πρώτη φορά το 2012. Από τότε έχουμε κάνει αρκετές παραστάσεις μαζί. Συνδετικός κρίκος είναι η σκηνοθέτις Κατερίνα Μπερδέκα. Εύχομαι πολλές παραστάσεις στο μέλλον. Με την ίδια αγάπη και αφοσίωση.

Διαβάστε επίσης: 

Υστερόγραφο, από την ομάδα MeWe στο Θέατρο του Νέου Κόσμου | Πληροφορίες: nkt.gr