Το 1943, αυτοεξόριστος στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Τόμας Μαν δημοσιεύει μια αρκετά εκτενή νουβέλα με τίτλο Ο Νόμος, επικεντρωμένη στην προσωπικότητα του Μωυσή. Με αφορμή αυτό το μάλλον παραγνωρισμένο έργο, το οποίο προοριζόταν για τον συλλογικό τόμο Οι Δέκα Εντολές, ο Jean-Michel Rey προσεγγίζει τη συνεισφορά του Ιουδαϊσμού στον Γερμανικό πολιτισμό, δίνοντας έμφαση στις συνέπειες που είχαν και στο πεδίο της κουλτούρας οι διώξεις κατά των Εβραίων από το ναζιστικό καθεστώς.
Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισής του, ο J.-M. Rey ανατρέχει σε κείμενα παλαιότερων συγγραφέων, όπως ο Χάινε και ο Νίτσε, συγχρόνων του Τόμας Μαν, όπως ο Κάφκα και η Νέλλυ Ζαχς, αλλά και στο γνωστό κείμενο του Φρόιντ –με τον οποίο υπήρχε αμοιβαίος θαυμασμός αλλά και ένας κάποιος ανταγωνισμός– Ο άνδρας Μωυσής και η μονοθεϊστική θρησκεία.
Εστιάζοντας, μεταξύ άλλων, και στο λεξιλόγιο των ναζί («ο λαός», «το αίμα», «ο Ηγέτης»), ο J.-M. Rey, καθηγητής φιλοσοφίας και αισθητικής, φωτίζει επίσης τη στρέβλωση –ή ακόμα και «μόλυνση»– της γερμανικής γλώσσας μέσω της προπαγανδιστικής χρήσης της από το χιτλερικό καθεστώς.
Παράλληλα, αναλύοντας τις καταστροφικές συνέπειες που είχε για τη Γερμανία και τη γερμανική κουλτούρα η περίοδος 1933-45, αλλά και δίνοντας έμφαση στο πορτρέτο μιας μορφής όπως ο Μωυσής από τον Τόμας Μαν, ο J.-M. Rey προσπαθεί να καταλάβει και να αναλύσει τους λόγους που ώθησαν ένα έθνος με τόσο μακρά Ιστορία, όπως το γερμανικό, να απαρνηθεί την εβραϊκή συνιστώσα του, αναπόσπαστο στοιχείο του πολιτισμού του.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Jean-Michel Rey
Ο Jean-Michel Rey είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Paris VIII, όπου έχει διδάξει φιλοσοφία και αισθητική. Το πλούσιο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα έργα La Part de l’Autre (1988), Les Temps du crédit (2002) και Les Promesses de l’oeuvre (2003).