Πώς αποτύπωσε το ελληνικό σινεμά εποχές που πέρασαν (πέρασαν;); Πώς προφήτεψε μια εποχή που αλλάζει (αλλάζει;); Το «Σινεμά, Ανοιχτό», η σειρά κοινών δράσεων της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, παρουσίασε φέτος το πενθήμερο κινηματογραφικό αφιέρωμα «Ζέτα, Φλωρέττα, Νίκη». Στο αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα προβλήθηκαν στη Μικρή Σκηνή της Στέγης 14 ταινίες-σταθμοί από την πλούσια κληρονομιά του ελληνικού κινηματογράφου.
Το αφιέρωμα «Ζέτα, Φλωρέττα, Νίκη» συνεχίζεται με ψηφιακές προβολές από τις 4 έως τις 6 Μαρτίου 2022 στο YouTube Channel του Ιδρύματος Ωνάση με τέσσερις εμβληματικές ταινίες που συνδέουν το τότε με το τώρα, αναδεικνύοντας σημαντικά ζητήματα της εποχής. Στο «Προξενιό της Άννας» (1972), ο Παντελής Βούλγαρης εξετάζει τις ταξικές δυναμικές, τις σχέσεις οικονομικής εξάρτησης, αλλά και τη θέση της γυναίκας σε μια εποχή όπου η Αθήνα αρχίζει να αποτελεί μοναδική διέξοδο, εκεί όπου το νέο ελληνικό όνειρο γεννιέται και πεθαίνει, εκεί όπου μοίρες καθορίζονται με ένα νεύμα.
Στο «Ο Ιωάννης ο Βίαιος» (1973), το μνημειώδες ντεμπούτο της, η Τώνια Μαρκετάκη συνθέτει μια καθοριστική ηθογραφία της ελληνικής κοινωνίας των 60s, μια πνιγηρή σκιαγράφηση ενός ψυχολογικά ραγισμένου κοινωνικού ιστού σε αναζήτηση εξιλέωσης. Στη «Μανία» (1985), ο Γιώργος Πανουσόπουλος σκιαγραφεί το πορτρέτο της κεντρικής ηρωίδας παρουσιάζοντάς την σαν κάποια αχαλίνωτη, πανάρχαια θεότητα απαλλαγμένη από τις κοινωνικές της αλυσίδες, που ενσαρκώνει την προαιώνια πάλη ανάμεσα στο μεταφυσικό και στο γήινο, στο ενστικτώδες και στο λογικό. Στους «Τεμπέληδες της Εύφορης Κοιλάδας» (1978), ο Νίκος Παναγιωτόπουλος παρουσιάζει έναν κόσμο νοητικά γερασμένων, οκνηρών αρσενικών, όπου η μοναδική γυναίκα προσπαθεί να τους αφυπνίσει με μια θετική ενέργεια κίνησης και θέλησης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Επιμέλεια δράσης (ΕΑΚ): Σύλλας Τζουμέρκας, Γιώργος Τσούργιαννης, Ελίνα Ψύκου
Project Manager: Ιωάννα Ραμπαούνη
Μοντάζ τρέιλερ και θραυσμάτων: Στάμος Δημητρόπουλος
Βοηθός παραγωγής: Βάιος Γαλάνης
Μουσική τρέιλερ: Τάνι Ρα, Σταμάτης Σπανουδάκης (από το σάουντρακ της ταινίας «Απουσίες» του Γιώργου Κατακουζηνού)
Τραγούδι: Ελευθερία Αρβανιτάκη
Στο πλαίσιο της σειράς δράσεων «Σινεμά Ανοιχτό», μιας συνεργασίας της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση με την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ
«To Προξενιό της Άννας» (1972) του Παντελή Βούλγαρη
4 Μαρτίου στις 19:00
«Ιωάννης ο Βίαιος» (1973) της Τώνιας Μαρκετάκη
4 Μαρτίου στις 20:30
«Μανία» (1985) του Γιώργου Πανουσόπουλου
4 Μαρτίου στις 23:30 / Κατάλληλη για άνω των 18
«Οι Τεμπέληδες της Εύφορης Κοιλάδας» (1978) του Νίκου Παναγιωτόπουλου
5 Μαρτίου στη 01:00 (Μεταμεσονύχτια πρεμιέρα) / Κατάλληλη για άνω των 18
Πρόγραμμα αναλυτικά
Το Προξενιό της Άννας του Παντελή Βούλγαρη (1972)
Διαθέσιμη στο Onassis Channel στο YouTube από τις 4 έως τις 6 Μαρτίου | Διάρκεια 85′
Live YouTube premiere: 4 Μαρτίου στις 19:00
Δείτε την πρεμιέρα εδώ: https://youtu.be/1ymdjwFV6sk
H Άννα, ένα φτωχό κορίτσι από χωριό, εργάζεται εδώ και δέκα χρόνια σαν εσωτερική υπηρέτρια σε μια μικροαστική αθηναϊκή οικογένεια. Όταν τα αφεντικά διαπιστώνουν ότι η Άννα έφτασε σε ηλικία γάμου, διαλέγουν για λογαριασμό της έναν νέο και τον καλούν στο σπίτι μια Kυριακή. Tο ίδιο βράδυ επιτρέπουν στην Άννα να βγει έξω μόνη με τον υποψήφιο γαμπρό. Στη σύντομη αυτή έξοδο, η Άννα θα νιώσει για πρώτη φορά στη ζωή της συναισθήματα που ως τότε έπνιγε βαθιά μέσα της, κάτι που δεν μπορεί να δεχτεί η ηθικόλογη υποκρισία των αφεντικών. Έτσι, όταν επιστρέψει στο σπίτι, θα ανακαλύψει ότι οι διαθέσεις της οικογένειας έχουν αλλάξει. Με την ίδια ευκολία που αποφάσισαν να της φτιάξουν τη ζωή, εξίσου αυθαίρετα, σαρώνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια της.
Στο μεγάλου μήκους ντεμπούτο του ο Παντελής Βούλγαρης συστήνεται ως ένας δημιουργός έτοιμος να σχολιάσει με υπόκωφα αιχμηρό τρόπο την αστική πραγματικότητα της Ελλάδας στις αρχές των ‘70s, με μια από τις καθοριστικές για τη γέννηση του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου ταινίες. Ο Βούλγαρης εξετάζει τις ταξικές δυναμικές, τις σχέσεις οικονομικής εξάρτησης αλλά και τη θέση της γυναίκας σε μια εποχή όπου η Αθήνα αρχίζει να αποτελεί μοναδική διέξοδο, εκεί όπου το νέο ελληνικό όνειρο γεννιέται και πεθαίνει, εκεί όπου μοίρες καθορίζονται με ένα νεύμα και ένα καπρίτσιο της άρχουσας τάξης. Εμμένοντας στο αρχικό του προσωπικό όραμα και αρνούμενος να προχωρήσει σε αλλαγές που θα έκαναν το φιλμ πιο εμπορικό, ο Βούλγαρης ολοκληρώνει τελικά μια σκληρή, ειλικρινή ηθογραφία μιας άγριας εποχής.
Συντελεστές
Παραγωγός: Ντίνος Κατσουρίδης
Σενάριο: Παντελής Βούλγαρης, Μένης Κουμανταρέας
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Νίκος Καβουκίδης
Μοντάζ: Ντίνος Κατσουρίδης
Σκηνικά & Κοστούμια: Κυριάκος Κατζουράκης
Ήχος: Πέτρος Πατέλης
Παίζουν: Άννα Βαγενά, Σμαρώ Βεάκη, Κώστας Ρηγόπουλος, Σταύρος Καλάρογλου, Αλίκη Ζωγράφου, Ειρήνη Εμιρζά, Αλέκος Ουδινότης, Μαρία Μαρτίκα, Μίκα Φλώρα, Νίκος Γαροφάλου, Λούλα Χρηστίδη, Γιώργος Μόρτον
Βραβεία & Διακρίσεις
Βραβείο Καλύτερης Καλλιτεχνικής Ταινίας, Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη, Α΄ Γυναικείου Ρόλου, Β΄ Γυναικείου Ρόλου, Β΄ Ανδρικού Ρόλου (Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1972), βραβείο FIPRESCI, βραβείο Otto-Dibelius, βραβείο OCIC (Φεστιβάλ Βερολίνου 1972), Βραβείο Εξαιρετικής Ταινίας της Χρονιάς (Φεστιβάλ Λονδίνου 1974)
Ιωάννης ο Βίαιος της Τώνιας Μαρκετάκη (1973)
Διαθέσιμη στο Onassis Channel στο YouTube από τις 4 έως τις 6 Μαρτίου | Διάρκεια 177′
4 Μαρτίου στις 20:30
Δείτε την πρεμιέρα εδώ: https://youtu.be/tn4crc7OvCs
Μεσάνυχτα, σε κάποιον έρημο δρόμο της Αθήνας. Μια νεαρή κοπέλα δολοφονείται από τη μαχαιριά ενός αγνώστου, ο οποίος αμέσως εξαφανίζεται πίσω στις σκιές. Ο φερόμενος ως δράστης, Ιωάννης Ζάχος, ένας νεαρός άντρας δίχως καμία αίσθηση νοητικής και ψυχολογικής ισορροπίας, διοχετεύει την ερωτική του επιθυμία φαντασιωνόμενος γυναικοκτονίες. Στο μυαλό του, με αυτό τον τρόπο ασκεί εξουσία και επιβεβαιώνει τον ανδρισμό του, όπως αυτόν τον επιτάσσει και τον εννοεί μια ολόκληρη κοινωνία γύρω του. Όταν συλλαμβάνεται ομολογεί μεμιάς το έγκλημα, όμως κατά τη διάρκεια της δίκης που ακολουθεί αναπαριστά με αντιφάσεις όλα όσα έχει διαβάσει στον Τύπο. Η αναζήτηση της αλήθειας μένει μετέωρη, κι η σύγκρουση του ατόμου με την κοινωνία μαίνεται.
Το μνημειώδες ντεμπούτο της Τώνιας Μαρκετάκη άντλησε το θέμα του από αληθινά συμβάντα δημιουργώντας μεγάλο θόρυβο στα Μέσα της εποχής, καθηλώνοντας την ίδια στιγμή το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Το δαιδαλώδες ψυχολογικό πορτρέτο ενός καθ’ ομολογία θύτη, που έχει σφυρηλατηθεί μέσα στα τοξικά καλούπια της πατριαρχίας, απλώνεται μες στους σκοτεινούς δρόμους μιας πόλης (και μιας εποχής) βουτηγμένης στην αβεβαιότητα και στην ακινησία, καθώς η αλήθεια παίρνει πολλά πρόσωπα και η ενοχή ακόμα περισσότερα. Η Μαρκετάκη χρησιμοποιεί το έγκλημα όχι ως το κέντρο της θεματικής της αλλά ως την αφετηρία για μια πολύ μπροστά από την εποχή της φεμινιστική εξερεύνηση, συνθέτοντας μια καθοριστική ηθογραφία της Ελληνικής κοινωνίας των ᾽60s, μια πνιγηρή σκιαγράφηση ενός ψυχολογικά ραγισμένου κοινωνικού ιστού σε αναζήτηση εξιλέωσης.
Συντελεστές
Παραγωγός: Τώνια Μαρκετάκη
Σενάριο: Τώνια Μαρκετάκη
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Αρβανίτης, Γιώργος Πανουσόπουλος
Μοντάζ: Γιώργος Κόρρας
Σκηνικά: Αναστασία Αρσένη
Κοστούμια: Λευτέρης Χαρωνίτης
Ήχος: Πάνος Πανουσόπουλος
Μακιγιάζ: Έφη Αρβανίτη
Παίζουν: Μανώλης Λογιάδης, Μίκα Φλώρα, Βαγγέλης Καζάν, Μηνάς Χατζησάββας, Τάκης Δουκάκος, Μαίρη Μεταξά, Νικήτας Τσακίρογλου, Λήδα Πρωτοψάλτη, Μαλένα Ανουσάκη, Κώστας Αρζόγλου
Βραβεία & Διακρίσεις
Βραβεία Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Α΄ Ανδρικού Ρόλου, Τιμητική διάκριση Φωτογραφίας (Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1973)
Μανία του Γιώργου Πανουσόπουλου (1985)
Διαθέσιμη στο Onassis Channel στο YouTube από τις 4 έως τις 6 Μαρτίου | Διάρκεια 87′
4 Μαρτίου στις 23:30 / Κατάλληλη για άνω των 18
Δείτε την πρεμιέρα εδώ: https://youtu.be/xl0vnmiry30
Είναι μία από εκείνες τις παράξενες, παροξυσμικά καυτές ημέρες στις αρχές του καλοκαιριού που μπορεί να συμβεί το οτιδήποτε, όταν η ξαφνική ζέστη χτυπάει τον άνθρωπο με ανεξήγητο σθένος. Η Ζωή, 30 χρονών, παντρεμένη με δύο παιδιά, εργάζεται σε μια πολυεθνική εταιρία υπολογιστών σαν αναλύτρια προγραμμάτων. Έχει μόλις μάθει πως είναι η μοναδική γυναίκα που έχει επιλεγεί, χάρη στην τετράγωνη λογική της, για ένα ειδικό μετεκπαιδευτικό πρόγραμμα στις ΗΠΑ. Δεν υποψιάζεται όμως πως μέσα της οι μνήμες και τα αρχέγονα ένστικτα επηρεάζουν το υποσυνείδητο, τη δουλειά της, όλο της το είναι με τρόπους τελικά ανεξέλεγκτους. Το ίδιο απόγευμα στον Εθνικό Κήπο, μέσα από μια σειρά γεγονότων αιχμαλωτίζεται από αυτές τις εσωτερικές δυνάμεις, χάνοντας προοδευτικά κάθε αίσθηση της ταυτότητάς της και φτάνει να καταδιώκεται σαν άγριο θηρίο την ώρα που ο άντρας της κάνει μια απέλπιδα προσπάθεια να σώσει εκείνην και την κόρη τους.
Ο Πανουσόπουλος επιστρέφοντας μετά τους Απέναντι, έρχεται σε διάλογο με τις Βάκχες του Ευριπίδη σε μια επαναπροσέγγιση της τραγωδίας μέσα από ένα σύγχρονο πρίσμα, όπου η τεχνοκρατική νέα καθημερινότητα έρχεται σε άγρια σύγκρουση με μια βαθιά ριζωμένη παγανιστική ωμότητα. Η κεντρική ηρωίδα, σαν κάποια αχαλίνωτη πανάρχαιη θεότητα απαλλαγμένη από τις κοινωνικές της αλυσίδες, ενσαρκώνει την προαιώνια πάλη ανάμεσα στο μεταφυσικό και στο γήινο, στο ενστικτώδες και στο λογικό.
Συντελεστές
Σενάριο: Γιώργος Πανουσόπουλος
Παραγωγός: Γιώργος Πανουσόπουλος
Executive producer: Γιώργος Τσεμπερόπουλος
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Πανουσόπουλος
Μοντάζ: Γιώργος Πανουσόπουλος
Μουσική: Νίκος Ξυδάκης
Σκηνικά: Νίκος Περάκης
Ήχος: Μαρίνος Αθανασόπουλος
Παραγωγή: Synergasia Ltd, Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Γιώργος Πανουσόπουλος, Σπέντζος Φιλμ
Παίζουν: Αλεσάντρα Βάντσι, Άρης Ρέτσος, Αντώνης Θεοδωρακόπουλος, Σταύρος Ξενίδης, Ασπασία Κράλλη (φωνή Ζωής)
Βραβεία & Διακρίσεις
Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1985, Διεθνές Διαγωνιστικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου 1986
Οι Τεμπέληδες της Εύφορης Κοιλάδας του Νίκου Παναγιωτόπουλου (1978)
Διαθέσιμη στο Onassis Channel στο YouTube από τις 4 έως τις 6 Μαρτίου | Διάρκεια 118′
5 Μαρτίου στη 01:00 (Μεταμεσονύχτια πρεμιέρα) / Κατάλληλη για άνω των 18
Δείτε την πρεμιέρα εδώ: https://youtu.be/L4X4NgzuQBo
Έχοντας επιστρέψει στην Ελλάδα από το Παρίσι κι έχοντας πραγματοποιήσει λίγα χρόνια πριν το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με τα Χρώματα της Ίριδας, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος στη δεύτερη ταινία του αφήνει ήδη το στίγμα του στο εγχώριο κινηματογραφικό τοπίο με την πιο καθοριστική ίσως ταινία της φιλμογραφίας του. Ένας εύπορος μεγαλοαστός κι οι τρεις γιοι του βρίσκονται σε μια επιβλητική εξοχική έπαυλη όπου αρχίζουν να υποκύπτουν στη νωθρότητα, απαλλαγμένοι από την ανάγκη της οποιασδήποτε εργασίας. Η ακινησία γίνεται μεταδοτική και απλώνεται στον κόσμο τους σε σημείο ώστε πλέον να μοιάζουν με ζωντανούς νεκρούς. Βγαίνουν από τον λήθαργο μόνο για φαγητό και σεξ. Ένας γιος επιχειρεί να φύγει μαζί με την υπηρέτρια, όμως πριν απομακρυνθεί νιώθει την κούραση να καταλαμβάνει το κορμί του, πριν κοιμηθεί επί τόπου, στο σημείο όπου βρίσκεται. Ένας άλλος γιος κοιμάται αδιαλείπτως.
Υπάρχει διέξοδος από την ηδονή της τεμπελιάς; Σε αυτόν τον κόσμο νοητικά γερασμένων, οκνηρών αρσενικών, μόνο η γυναίκα υπηρέτρια είναι που εκπροσωπεί μια θετική ενέργεια κίνησης, θέλησης. Ο Παναγιωτόπουλος, σε μια πρώιμη δουλειά του που ανθίζει στο πέρασμα του χρόνου, ολοκληρώνει μια σκοτεινή σάτιρα που κοιτά με οίκτο την αστική τάξη της εποχής εντοπίζοντας εκεί οκνηρία και παρακμή. Απόγονος ενός Μπουνιουέλ και προπομπός ενός ελληνικού σινεμά που έπεται, το φιλμ είναι αλληγορικό δίχως ποτέ να παγιδεύεται στον χρόνο (του), διατηρώντας τη σουρεαλιστική δύναμή του όσο και την ανάλαφρη διάστασή του, που το έχει μετατρέψει σε διαχρονικό classic αγαπημένο.
Συντελεστές
Σενάριο: Νίκος Παναγιωτόπουλος (από μυθιστόρημα του Albert Cossery)
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Ανδρέας Μπέλλης
Μοντάζ: Γιώργος Τριανταφύλλου
Μουσική: Gustav Mahler (επιλογή από το έργο του)
Σκηνικά & Κοστούμια: Διονύσης Φωτόπουλος
Ήχος: Νίκος Αχλάδης
Μακιγιάζ: Φανή Αλεξάκη
Παραγωγή: Alix Film Productions Ltd.
Παίζουν: Όλγα Καρλάτου, Γιώργος Διαλεγμένος, Νικήτας Τσακίρογλου, Δημήτρης Πουλικάκος, Βασίλης Διαμαντόπουλος, Κώστας Σφήκας, Ήβη Μαυρίδη, Θανάσης Κονιάρης
Βραβεία & Διακρίσεις
Χρυσό Βραβείο (Φεστιβάλ Λοκάρνο 1978), Β΄ Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, Βραβεία Φωτογραφίας, Σκηνογραφίας & Μοντάζ (Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου, Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1978), Χάλκινο Βραβείο (Φεστιβάλ Σικάγου 1978)
Onassis Channel στο YouTube
Το YouTube Channel του Ιδρύματος Ωνάση εκπέμπει από την Αθήνα, τη Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες, σε όλο τον κόσμο. Το Ίδρυμα Ωνάση ανεβάζει και μοιράζεται στο κανάλι του στο YouTube στιγμές, εικόνες, συζητήσεις, ήχους, συναισθήματα. Παραστάσεις, συναυλίες, podcasts, συναντήσεις, εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, virtual κινηματογραφικές πρεμιέρες, online μαθήματα. Η ψηφιακή σκηνή του Ιδρύματος Ωνάση φτιάχνει μια Στέγη σε κάθε σπίτι, σε ένα σημείο που δεν υπάρχει στον χάρτη, για να διασκεδάζει, να επιμορφώνει, να ενώνει, να ανοίγει συζητήσεις.