Η Weirdwave, από τις 25 Απριλίου, παρουσιάζει την ταινία της Κριστέλ Άλβες Μέιρα «Ζωντανό πνεύμα», την επίσημη πρόταση της Πορτογαλίας για τα όσκαρ, που προβλήθηκε στην Εβδομάδα Κριτικής των Καννών.
Η Σαλομέ επιστρέφει για διακοπές στο χωριό, αλλά η γιαγιά της ξαφνικά πεθαίνει. Ενώ οι ενήλικες κατασπαράζουν ο ένας τον άλλον στην κηδεία, η μικρή στοιχειώνεται από το πνεύμα εκείνης που θεωρούνταν μάγισσα…
Μια απαράμιλλη ιστορία ενηλικίωσης
Υπόθεση ταινίας «Ζωντανό πνεύμα»
Όπως κάθε χρόνο, η εννιάχρονη Σαλομέ επιστρέφει στο οικογενειακό της χωριό στα βουνά της Πορτογαλίας για το καλοκαίρι. Αν και οι διακοπές ξεκινούν σε μια ανέμελη ατμόσφαιρα, η αγαπημένη της γιαγιά πεθαίνει ξαφνικά. Ενώ οι ενήλικες κατασπαράζουν ο ένας τον άλλον στην κηδεία, η Σαλομέ στοιχειώνεται από το πνεύμα εκείνης που θεωρούνταν μάγισσα και αντιλαμβάνεται πως κι εκείνη μπορεί να έρχεται σε επαφή με τις αόρατες δυνάμεις…
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Διερευνώντας μια από τις πιο σημαντικές μεταφορές ενός αναδυόμενου φεμινιστικού λόγου, αυτή του κυνηγιού μαγισσών, αυτή η καθηλωτική ταινία επιστρατεύει τη δύναμη του μαγικού ρεαλισμού για να φτιάξει μια απαράμιλλη ιστορία ενηλικίωσης, όπου η παράδοση και τα νέα ήθη συγκρούονται στα απομονωμένα βουνά της Πορτογαλίας.
Η ηρωίδα, μεγαλώνει μεταξύ δύο κόσμων: τον μαγικό κόσμο των λαϊκών δοξασιών και των πνευμάτων της γιαγιάς της, και τον υλιστικό κόσμο της σύγχρονης ζωής που οδήγησε πολλούς κατοίκους του χωριού της να μεταναστεύσουν στη Γαλλία -όπου και η ίδια μεγάλωσε.
«Η ταινία», εξηγεί η Κριστέλ Άλβες Μέιρα «γεννήθηκε από το αίσθημα αδικίας που ένοιωσα όταν πέθανε η γιαγιά μου. Ήμουν εικοσάρα τότε, και έβλεπα τις θείες και τους θείους μου να τσακώνονται χυδαία για λεφτά πάνω από το άταφο ακόμα πτώμα της. Και για το ποιος θα πληρώσει για τον τάφο της. Έμεινε άταφη για δύο χρόνια. Αυτή η βαναυσότητα στις ανθρώπινες σχέσεις με έκανε να θέλω να γυρίσω αυτήν την ταινία. Ήθελα να καταλάβω τι μπορεί να οδηγήσει σε κάτι τέτοιο. Στην πορεία όμως την προσοχή μου τράβηξε περισσότερο η σχέση εγγονής-γιαγιάς. Μια ιστορία αγάπης μεταξύ δύο γυναικών διαφορετικών γενεών, συνδεδεμένων για πάντα».
Η σκηνοθέτρια υποστηρίζει πως «υπάρχει ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για τις τελετουργίες, την μαγεία, και τις δεισιδαιμονίες. Αυτές οι ιστορίες για τις μάγισσες, από μια άλλη εποχή, συνεχίζουν να κεντρίζουν την φαντασία μας. Ωστόσο η ταινία μου δεν είναι ταινία είδους. Θα έλεγα πως είναι μια ταινία σχεδόν ανθρωπολογική, που αντλεί την έμπνευσή της από τις πρακτικές τις μαγείας στο χωριό, με τις οποίες ήρθα σε επαφή. Όλη μου την παιδική ηλικία την πέρασα ακούγοντας ιστορίες για κακή τύχη και κατάρες, με γυναίκες που πιστεύουν στην δύναμη των φυτών και στα πνεύματα. Αυτές οι τελετουργίες είναι συνήθης πρακτική στα βουνά της Βορειοανατολικής Πορτογαλίας, αλλά γίνονται στα κρυφά και είναι ταμπού να μιλάς γι’ αυτές».
Στην εποχή της γιαγιάς της, (επί δικτατορίας Σαλαζάρ), το να είναι μάγισσα, «πρωτίστως σήμαινε να έχεις δύναμη σε μια κοινωνία στην οποία οι φτωχοί και οι γυναίκες δεν είχαν δικαιώματα, ήταν ένας τρόπος να υπάρξεις, να σε σέβονται».
Η σκηνοθέτρια, ξυπνά «μαγικές» μνήμες που όλοι έχουμε από την παιδική μας ηλικία στο χωριό, αλλά ταυτόχρονα καταδεικνύει την ευκολία με την οποία οι γυναίκες σε υπανάπτυκτες, συντηρητικές περιοχές γίνονται τα θύματα ενός «κυνηγιού μαγισσών», απλώς και μόνο επειδή ξεφεύγουν από την προδιαγεγραμμένη, λόγω του φύλου τους, συμπεριφορά.
Σήμερα τις μάγισσες μπορεί να μην τις καίνε πια, αλλά στην περίπτωση της ηρωίδας, την κατηγορούν ως «διάβολο» επειδή δεν συμμορφώνεται υιοθετώντας το μοντέλο του καλού και υπάκουου κοριτσιού που η κοινωνία επιβάλλει στις γυναίκες.
Στην ταινία πρωταγωνιστεί, με εντυπωσιακή φυσικότητα, η κόρη της σκηνοθέτριας Λούα Μισέλ.
Ταυτότητα ταινίας
Ζωντανό Πνεύμα / Alma Viva
- Σκηνοθεσία: Κριστέλ Άλβες Μέιρα – Λοράν Λουνέτα
- Σενάριο: Κριστέλ Άλβες Μέιρα
- Ηθοποιοί: Λούα Μισέλ, Άννα Παντράο, Ζακλίν Κοράντο, Εστέρ Καταλάο, Ντουάρτε Πίνα
- Διάρκεια: 88’
- Χώρες παραγωγής: Πορτογαλία-Γαλλία-Βέλγιο
- Έτος παραγωγής: 2022
Διακρίσεις
- ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΝΩΝ-EBΔΟΜΑΔΑ ΚΡΙΤΙΚΗΣ
- ΕΠΙΣΗΜΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΟΣΚΑΡ