Αναστασία Λαζαρίδου: Για την έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco»

Το Βυζαντινό Μουσείο, με μεγάλη μου χαρά, αυτήν την περίοδο ετοιμάζεται πυρετωδώς για την έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco» – στο πλαίσιο των εκθέσεων που θα παρουσιαστούν σε διάφορα μουσεία της χώρας – για να γιορταστεί το «Έτος El Greco», τα 400 χρόνια από τον θάνατο του ζωγράφου.

Η έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco» επιχειρεί να ανασυνθέσει στον εκθεσιακό χώρο του Μουσείου το περιβάλλον μέσα στο οποίο γεννήθηκε, μαθήτευσε και εργάστηκε ο νεαρός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος. Μέσα από τις αφηγηματικές διαδρομές που δημιουργούμε ο επισκέπτης θα μπορεί με άμεσο, βιωματικό τρόπο, να προσεγγίσει και να κατανοήσει σύνθετες, συχνά, έννοιες, γεγονότα και σχέσεις που αναδύονται στον πολυπολιτισμικό κόσμο της Κρήτης του 16ου αιώνα.

Η πρώτη ενότητα της έκθεσης Η Κρήτη τον 16ο αιώνα στοχεύει στο να παράσχει στον επισκέπτη ένα πλαίσιο για τον Θεοτοκόπουλο της κρητικής περιόδου. Εκείνο που θα θέλαμε να κατανοήσει ο επισκέπτης είναι το για ποιο λόγο και σε ποιο βαθμό η Βενετία επένδυε πόρους στο νησί και από πού προέρχονταν αυτοί οι πόροι. Να κατανοήσει το διαφοροποιημένο κοινωνικό και οικονομικό ρόλο των πόλεων και της υπαίθρου, τις εξειδικευμένες κοινωνικές λειτουργίες που εξυπηρετούσε η διαφορετική τους διάρθρωση, αλλά και την αλληλεξάρτησή τους.

Να συσχετίσει τους δύο χώρους με τις κοινωνικές τάξεις, και τις επαγγελματικές κατηγορίες που κινούνταν σε αυτούς. Τέλος, να σχηματίσει αντίληψη για τον κυριαρχικό ρόλο της θρησκείας στην Κρήτη, όπως και παντού, τον 16ο αι. και να του γίνει σαφής ο πολιτικός χαρακτήρας των σχετικών επιλογών.

Η δεύτερη ενότητα Οι καταβολές του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου αποσκοπεί να λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος για το κατά το δυνατόν ομαλότερο πέρασμα από το γενικό στο ειδικό, μέσω των εννοιών της επαγγελματικής εξειδίκευσης (ζωγράφοι σε εργαστήρια με καταμερισμό και ιεραρχημένες σχέσεις), της αγοράς (παραγγελίες και εμπορία εικόνων) και της λογιοσύνης – επαγγελματικής αυτοσυνειδησίας των καλλιτεχνών.

Στη τρίτη ενότητα της έκθεσης  Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος  στόχο έχει να παράσχει μία κατά το δυνατόν στέρεα τεκμηριωμένη ερμηνεία για την τέχνη του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου της κρητικής περιόδου. Το βασικό εργαλείο είναι η σύγκριση, εικονογραφική και υφολογική, των έργων του ζωγράφου με έργα άλλων κρητικών ζωγράφων, κατά το δυνατόν σύγχρονών του, που θα «περιβάλλουν» τα έργα του Θεοτοκόπουλου. Με αυτόν τον τρόπο, ελπίζουμε ότι θα αναδειχθεί, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, η ιδιοτυπία του ύφους του Θεοτοκόπουλου.

Η έκθεση σε επίπεδο έρευνας και κατάθεσης καινούργιων απόψεων θα είναι πολύ σημαντική και θα παρουσιάσει περίπου 200 εκθέματα: αντικείμενα καθημερινής ζωής, θρησκευτικά και κοσμικά αντικείμενα, αρχειακές πηγές, χειρόγραφα και έντυπα, εικόνες και πίνακες Κρητών και Ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα. Τα αντικείμενα προέρχονται από τις συλλογές του Βυζαντινού Μουσείου αλλά κυρίως από συλλογές και μουσεία της Ελλάδας, Εφορείες Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, μητροπόλεις, εκκλησίες και μοναστήρια, ενώ σημαντικά έργα θα έρθουν επίσης από την Ιταλία, την Αυστρία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Πολλά από τα έργα αυτά θα παρουσιαστούν στο κοινό για πρώτη φορά.

Σας περιμένουμε όλους με μεγάλη χαρά!

Info: Η Αναστασία Λαζαρίδου είναι διευθύντρια στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.

Διαβάστε πληροφορίες για την έκθεση στο Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο “Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco.

* Αναδημοσίευση από το περιοδικό Culturenow Mag, τεύχος 30.