Εν όψει των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, πέντε Δήμαρχοι της Θεσσαλονίκης και των Δυτικών Συνοικιών, με επιστολή τους στις 4 Φεβρουαρίου 2014, απεύθυναν έκκληση προς την Κυβέρνηση για τη διασφάλιση της λειτουργίας του.
Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από την επιστολή τους:
“Με την επιστολή αυτή απευθύνουμε έκκληση προς την Κυβέρνηση να διαφυλάξει την εύρυθμη λειτουργία του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.
Το ΚΜΣΤ αποτελεί μια πολιτιστική όαση για την Θεσσαλονίκη και για τις δυτικές συνοικίες της. Η ακτινοβολία του ξεπερνά τα όρια της Ελλάδας και συχνότατα προβάλλεται στο εξωτερικό, εγγράφοντας τη Θεσσαλονίκη στον πολιτιστικό χάρτη της Ευρώπης.
Τόσο οι επιτυχημένες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό της διεθνούς σπουδαιότητας συλλογής Κωστάκη με έργα ρωσικής πρωτοπορίας, όσο και η υψηλού επιπέδου διοργάνωση της Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης που για τέταρτη χρονιά φέτος δημιούργησε ένα γόνιμο διάλογο μεταξύ των καλλιτεχνών της Ελλάδας και του εξωτερικού, καθιστούν απαραίτητη τη διασφάλιση της συνέχειάς τους.
Υπενθυμίζεται ότι η συλλογή Κωστάκη αγοράστηκε με χρήματα του ελληνικού δημοσίου, αποτελεί κυριότητά του και πρόκειται για την πιο προνοητική επένδυση που έγινε στο χώρο του σύγχρονου πολιτισμού στην Ελλάδα. Είναι πολλοί οι φιλότεχνοι διεθνώς που έχουν συνδέσει το όνομα της Θεσσαλονίκης με αυτήν τη μοναδική συλλογή, η οποία αποτελεί τη σημαντικότερη συλλογή έργων ρωσικής πρωτοπορίας εκτός Ρωσίας. Δεδομένης και της αύξησης των τουριστών από την Ρωσία στη χώρα μας, η προστασία της καθίσταται απολύτως αναγκαία”.
Την επιστολή υπογράφουν οι Δήμαρχοι Θεσσαλονίκης και Δυτικών Συνοικιών:
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης
Παύλου Μελά, Διαμαντής Παπαδόπουλος
Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου
Κορδελιού-Ευόσμου, Στάθης Λαφαζανίδης
Νεάπολης-Συκεών, Σίμος Δανιηλίδης
Η Συλλογή Κωστάκη στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Η συλλογή Κωστάκη απαρτίζεται από 1275 έργα τέχνης: πίνακες ζωγραφικής, σχέδια, κατασκευές, κεραμικά σημαντικών καλλιτεχνών της ρωσικής πρωτοπορίας όπως οι Kazimir Malevich, Vasilii Kandinsky, Liubov Popova, Vladimir Tatlin, Aleksandr Rodchenko, Ivan Kliun, Solomon Nikritin, Olga Rozanova, Varvara Stepanova, Nadezhda Udaltsova, Mikhail Matiushin, Gustav Klutsis.
Η συλλογή είναι αντιπροσωπευτική όλων των ρευμάτων και των τάσεων της ρωσικής πρωτοπορίας, μίας από τις πιο ενδιαφέρουσες περιόδους της παγκόσμιας τέχνης που άνθισε στις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.
Η αγορά της Συλλογής Κωστάκη έγινε από το ελληνικό δημόσιο το Μάρτιο του 2000, μετά από πολιτική απόφαση του υπουργού πολιτισμού Ευάγγελου Βενιζέλου ο οποίος εξασφάλισε τη συλλογή για το νεοϊδρυθέν τότε Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η συμφωνία υπογράφηκε ανάμεσα στην οικογένεια Κωστάκη και στη διοίκηση του Μουσείου αφού προηγήθηκε η σύσταση διεθνούς επιτροπής ειδικών, η οποία εκτίμησε την οικονομική και καλλιτεχνική αξία της συλλογής αφού τόνισε την αυθεντικότητα και τη μοναδικότητά της.
Πρόκειται για τη σημαντικότερη συλλογή έργων ρωσικής πρωτοπορίας (1900-1930) που βρίσκεται σήμερα εκτός Ρωσίας και έχει μεγάλη κινητικότητα σε εκθέσεις στην Ευρώπη και την Αμερική.
Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης προσφέρει πολλές δυνατότητες σε όσους έχουν καλλιτεχνικές ανησυχίες με εκθέσεις, ξεναγήσεις και δημιουργικά εργαστήρια, τόσο στη Μονή Λαζαριστών όσο και στο Λιμάνι Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, αποτελεί έναν από τους ελάχιστους κρατικούς φορείς που προβάλλουν τη Σύγχρονη Τέχνη σε όλη τη Μεσόγειο. Μετά από τις επιτυχημένες συνεργασίες του με διεθνή μουσεία και φορείς για εκθέσεις που αφορούν σε έργα της Συλλογής Κωστάκη, κρίνεται αναγκαίο να βρεθούν τα κονδύλια, για να καλυφθούν οι απαραίτητες λειτουργικές δαπάνες και να συνεχιστεί η λειτουργία του.
Δεν πρέπει να παραλείψουμε ότι το ΚΜΣΤ ήταν ο διοργανωτής της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και έδωσε τη δυνατότητα η χώρα μας να αποκτήσει μία πολιτιστική παρουσία διεθνώς, σε συνεργασία με την «Κίνηση των 5 Μουσείων Θεσσαλονίκης» (Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ), τη στήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης και τη συμμετοχή πολλών φορέων της πόλης, Αποτελεί τη δεύτερη διοργάνωση τριμερούς προγράμματος που ξεκίνησε το 2011 και υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Μακεδονία-Θράκη 2007-2013 του ΕΣΠΑ που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και την Ελλάδα.
4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης
Η 4η Μπιενάλε υπό τον γενικό τίτλο «Παλιές Διασταυρώσεις-MakeitNew», μία από τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις τέχνης, που εγκαινιάστηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2013 και ολοκληρώθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2014, προσέφερε κατά τους τέσσερις και πλέον μήνες λειτουργίας της, πλήθος εκθέσεων, εικαστικών δράσεων, performances, συμπόσιο, παρεμβάσεις σε δημόσια κτίρια, εργαστήριο νέων καλλιτεχνών, κινηματογραφικές προβολές, εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις, όλα με δωρεάν συμμετοχή. Περισσότεροι από 220 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο συμμετείχαν με τα έργα τους σ’ αυτή την κορυφαία διοργάνωση, που είχε πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα και αξιόλογη δημοσιογραφική κάλυψη: προσέλκυσε πάνω από 55.000 επισκέπτες (σε όλες τις εκθέσεις) και γράφτηκαν επαινετικά δημοσιεύματα στον εγχώριο και διεθνή Τύπο (Corriere della Serra, Frieze, Art Forum, Beaux Arts, Canvas, Art Tribune, Endelweiss, Il sole 24 ore, Segno, e-flux). Τη γενική διεύθυνση είχε η Κατερίνα Κοσκινά, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και ιστορικός τέχνης.
Επικεφαλής επιμελήτρια της κεντρικής έκθεσης «Παντού αλλά Τώρα» ήταν η Αdelina von Fürstenberg, ανεξάρτητη επιμελήτρια, παραγωγός ταινιών και διευθύντρια της ΜΚΟ ART for Τhe World. Την Μπιενάλε στελέχωσε ολόκληρη η επιμελητική ομάδα του ΚΜΣΤ, οι εργαζόμενοι και πολλοί εθελοντές.
Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης συμμετείχε στην 4η Μπιενάλε με δύο εκθέσεις:
- «Η συλλογή Κωστάκη και η ρωσική πρωτοπορία. 100 χρόνια από τη γέννηση του συλλέκτη» στη Μονή Λαζαριστών (επιμέλεια: Μαρία Τσαντσάνογλου, Αγγελική Χαριστού/ μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου 2014). Πρόκειται για μία έκθεση αφιερωμένη στον μεγάλο συλλέκτη (1913-1990) με την ευκαιρία του επετειακού έτους με μία μεγάλης κλίμακας παρουσίαση της συλλογής και του αρχείου Κωστάκη: έργα που ακολουθούν το βλέμμα και την μέθοδο του συλλέκτη και ξεδιπλώνουν την ιστορία της συλλογής του.
- «Παράδοση-Ανατροπή» στην Αποθήκη Β1, στο λιμάνι (επιμέλεια: Κατερίνα Κοσκινά, Γιάννης Μπόλης/ 18 Σεπτεμβρίου 2013 – 15 Ιανουαρίου 2014). Παρουσιάζονται έργα που συγκεντρώθηκαν τα τελευταία χρόνια από δωρεές, αγορές αλλά και δάνεια προς το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και βρίσκονται μόνιμα στις Συλλογές του. Επιχειρείται η ανίχνευση ομοιοτήτων και διαφορών στη σύγχρονης τέχνη της Μεσογείου, και εξετάζεται η παράδοση ως κοινός παρανομαστή της αλλά και οι ραγδαίες τάσεις ανατροπής της. Κεντρική θέση είχε το τελευταίο έργο του Νίκου Αλεξίου, σύνθεση που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό.
*Φωτογραφία θέματος:
Καζιμίρ Μαλέβιτς
Προσωπογραφία, π.1910.
© ΚΜΣΤ – Συλλογή Κωστάκη
Kazimir Malenich