20 βιβλία που ξεχώρισαν το 2016

Για κάθε αναγνώστη οι λίστες με τα προτεινόμενα βιβλία είναι κάτι παραπάνω από βασανιστικές γιατί πολύ απλά θέλει να τα διαβάσει όλα.

Και όταν εννοούμε όλα εννοούμε πολύ απλά εκείνα τα βιβλία που αξίζουν προσοχής και ευτυχώς τα τελευταία χρόνια τα βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν ή ακόμα καλύτερα να μελετηθούν έχουν αυξηθεί προς έκπληξη όλων. Τίτλοι σε όλες τις κατηγορίες, τίτλοι διαφορετικοί με άξιες μεταφράσεις, πολλές αξιόλογες ανατυπώσεις. Και βέβαια μην λησμονούμε πως η διαχρονική λογοτεχνία όπως συνηθίζω να την αποκαλώ έχει επανέλθει δριμύτερη κατακτώντας όλο και μεγαλύτερο έδαφος.

Δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσεις 20 βιβλία ανάμεσα στα τόσα πολλά που κυκλοφορούν όμως δεν είναι υπερβολή να πούμε πως αυτοί οι τίτλοι που παρουσιάζονται εδώ είναι επιλεγμένοι καρποί από μία πλούσια σε παραγωγή σοδειά και με δυσβάσταχτη οικονομικά προσπάθεια των Ελλήνων εκδοτών.

Προτείνονται λοιπόν χωρίς επιφύλαξη γιατί προσφέρουν πολλαπλά επίπεδα συλλογισμού και διαφορετικές προσεγγίσεις, είναι βιβλία που χαρίζουν συντροφιά και απευθύνονται σε όλες και σε όλους που είναι έτοιμες και έτοιμοι να τα δεχθούν.

Από τον Γιάννη Αντωνιάδη

Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, Το μάτι, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Ο Σμίροφ, ο ήρωας, είναι ο καθρέφτης ενός σισυφικού κόσμου που αυτοτραυματίζεται, μια οικεία φιγούρα που εκπροσωπεί την απόλυτη ευτυχία, αλλά αυτή η ευτυχία είναι πιο εύθραυστη από ποτέ γιατί στηρίζεται σε γυάλινα πόδια, ένας άλλος γυάλινος κόσμος για να θυμηθούμε και τον Τέννεσι Ουίλιαμς.

Ντανιέλ Σάδα, Μία από τις δύο, Εκδόσεις Καστανιώτη

Ο Σάδα, συνεχιστής της μεγάλης των Μεξικανών λογοτεχνών σχολής, αφηγείται μία ιστορία βγαλμένη όχι από την φαντασία του αλλά από τα βιώματά του στο Μεξικό, ένα Μεξικό όπως εκείνος το πλάθει στον λαβυρινθώδη νου του.

Τζόζεφ Κόνραντ, Ο Άποικος της Μάλατα, Εκδόσεις Ροές

Αν μπορούσε κάποιος να αποδώσει ζωγραφικά τα έργα του Κόνραντ και κυρίως το παρόν, το οποίο είναι άμεσα συνυφασμένο με την ίδια την πολυτάραχη του ζωή του Κόνραντ λόγω των διαφόρων ταξιδιών του, σίγουρα θα επέλεγε έναν πίνακα του επίσης πολυταξιδεμένου Γκωγκέν.

Μαρία Πολυδούρη, Ρομάντσο και άλλα πεζά, Εκδόσεις Εστία

Διαβάζοντας κανείς τα γραπτά της, τόσο το μυθιστόρημα Ρομάντσο όσο και την αλληλογραφία της καθώς και τις σκέψεις της γενικότερα θα διαπιστώσει πως πρόκειται για έναν άνθρωπο που ζει και αναπνέει για τον έρωτα και εκλιπαρεί να τον γευτεί αληθινά και δίχως επιφυλάξεις, με ορμή και ολοκληρωτικά.

Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Το βιβλίο των φανταστικών όντων, Εκδόσεις Πατάκη

Ο Μπόρχες σε αυτό το βιβλίο και με την ιδιότητα του ποιητή, του πεζογράφου αλλά και του δοκιμιογράφου καταφέρνει να αγγίξει και να περιγράψει όλα αυτά τα περίεργα και εκκεντρικά όντα που ο άνθρωπος φαντάζεται. Είναι ένα λεξικό και ένα “συναξάρι” όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.

Φλάννερυ Ο’ Κόνορ, Και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν, Εκδόσεις Αντίποδες

Η πολύ αγαπημένη στο ελληνικό κοινό Φλάννερυ Ο’ Κόννορ “στοιχειώνει” και πάλι το κοινό με την εις βάθος πνευματική αναζήτηση που επιδιώκει μέσα από τα βιβλία της, λογοτεχνική ιέρεια γαρ. Μία ιστορία που συγκλονίζει με την έκφραση της αγωνίας και την δραματικότητα της ανθρώπινης αδυναμίας, την ανάγκη για προσευχή σε έναν ανώνυμο Θεό, τον δικό της Θεό.

Alejandro Zambra, Τρόποι να γυρίζεις σπίτι, Εκδόσεις Ίκαρος

Ο συγγραφέας εκτελεί απόλυτα και δολοφονικά την επιθυμία του να ξεχάσει. Τα γεγονότα είναι δεδομένα, τρέχουν στο μυαλό του που δεν σταματά και εκείνος έρμαιο της μνήμης του ξαναζεί με κάθε λεπτομέρεια το παρελθόν και την αθωότητα που το συνοδεύει, ένα παρελθόν γεμάτο υπαινιγμούς και αμφιβολίες.

Αλέξανδρος Κεφαλάς, Μια ματιά στον κόσμο της Ελίζαμπεθ Γκάσκελ, Εκδόσεις Λέμβος

Η προσωπικότητα της Γκάσκελ μπορεί να χαρακτηριστεί αμφιλεγόμενη με την έννοια πως σε όλη της την ζωή διήγε έναν βίο συμβατικό και σύμφωνο με τα πολύ αυστηρά και συντηρητικά ειωθότα της εποχής περί συμπεριφοράς των γυναικών όμως από την άλλη πλευρά υπήρξε επαναστατική και απελευθερωμένη στο συγγραφικό της έργο.

Βασίλι Γκρόσμαν, Τα πάντα ρει, Εκδόσεις Γκοβόστη

Το βιβλίο “Τα πάντα ρει” εμπεριέχει ψήγματα μαρτυρίας από τον καιρό των διώξεων και των βασανιστηρίων στα στρατόπεδα εξορίας, είναι σαφέστατα μία καταγραφή του συνόλου της πολυετούς καταστροφικής Σταλινιάδας αν μπορούμε να αποκαλέσουμε με αυτό τον νεολογισμό τα έργα και τις ημέρες αυτού του δικτάτορα που αναλώθηκε στην υπεράσπιση της εξουσίας του με κάθε τίμημα ρημάζοντας ζωές.

Nuccio Ordine, Οι κλασικοί στη ζωή μας, Εκδόσεις Άγρα

Ένα βιβλίο εργαλείο, μία ιδανική βιβλιοθήκη όπως αναγράφεται και στον τίτλο του βιβλίου, η παρούσα έκδοση προσκαλεί γνώστες και μη να ανατρέξουν στα κλασικά συγγράμματα και να αντλήσουν από εκεί ό,τι πολυτιμότερο. Ο συγγραφέας του βιβλίου παραδίδει στο κοινό ένα πρωταρχικής σημασίας έργο και συνάμα μία επιλογή κορυφαίων κειμένων.

Στέφαν Τσβάιχ, Η Σκακιστική νουβέλα, Εκδόσεις Μίνωας

Από τα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο Τσβάιχ ξανασυστήνεται στο ελληνικό κοινό μέσα από μία νέα μετάφραση της Σκακιστικής νουβέλας, ένα βιβλίο που κρύβει μία ιστορία δράματος, ένα ψυχογράφημα καθρέφτης του ίδιου του συγγραφέα που δεν πρόλαβε να το δει δημοσιευμένο.

Joaquim Maria Machado de Assis, Ελένα, Εκδόσεις Gutenberg

Από τους μαιτρ του αστικού μυθιστορήματος της Βραζιλίας, η Ελένα παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό και συναρπάζει με την δραματικότητα και την πλοκή. Ένα βιβλίο σταθμός που στέκεται ισάξια απέναντι στα σημαντικότερα αστικά ευρωπαϊκά μυθιστορήματα όπως η κυρία Μποβαρύ και η Ευγενία Γκραντέ.

Leo Perutz, Ο μαιτρ της δευτέρας παρουσίας, Εκδόσεις Κίχλη

Γραμμένο λίγο πριν ξεσπάσει ο μεγάλος πόλεμος και η δυστυχίας σαρώσει τον άλλοτε ευδαίμονα κόσμο, το βιβλίο είναι ποτισμένο με μία δόση ειρωνείας και αστυνομικού δαιμονίου που ο συγγραφέας χειρίζεται αριστοτεχνικά. Η ιστορία είναι εμπνευσμένη από τα τραγικά γεγονότα της και καθρεφτίζει με ευγλωττία την θλίψη και τον θάνατο της τέχνης.

Kris Nelscott, Ένας επικίνδυνος δρόμος, Εκδόσεις Κέδρος

Ένα μυθιστόρημα αφιερωμένο στην πολυτάραχη περίοδο των φυλετικών διακρίσεων και των γεγονότων που ακολούθησαν με την δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Μία αστυνομική ιστορία από αυτές που αφήνουν ανεξίτηλα το σημάδι τους αφού συνδυάζουν ιστορία και αστυνομικό δαιμόνιο, ένα βιβλίο επίκαιρο και σύγχρονο.

Stephane Osmont, Ανεξέλεγκτα στοιχεία, Εκδόσεις Πόλις

Πολιτικές αναταράξεις, νιάτα που φλέγονται από επιθυμία και έρωτα. Ένα βιβλίο καθρέφτης μίας εποχής που πέρασε ανεπιστρεπτί αλλά που ποτέ δεν έπαψε να απασχολεί γιατί η φλόγα της ανεμελιάς και της αλλαγής ποτέ δεν έπαψε να καίει και ας είναι οι ιδέες πολλές φορές μάταιες. Μία αριστουργηματική καταγραφή ενός ζωντανού ονείρου.

Thomas Bernhard, Πρόζα, Εκδόσεις Κριτική

Πρόσωπα καθημερινά, άνθρωποι της διπλανής πόρτας, φιγούρες της ζωής, αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές του βιβλίου που αποτυπώνει γλαφυρά τον μοναδικό τρόπο γραφής ενός μοναχικού συγγραφέα. Εκπρόσωπος της μεταπολεμικής γερμανικής λογοτεχνίας, στον μονόλογο αυτό καταθέτει αφηγήσεις γεμάτες αλήθεια και τόλμη.

Florian Illies, 1913 Η χρονιά πριν από τη θύελλα, Εκδόσεις Utopia

Λίγο πριν ξεσπάσει ο αιματηρός και καταστροφικός πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος ο συγγραφέας παρουσιάζει την χρονιά που όλα έχουν ανθίσει. Τέχνες, λογοτεχνία, ποίηση, μουσική όλα βρίσκονται στο απόγειο και όμως η κατάρρευση είναι τόσο κοντά. Ένα μυθιστόρημα που σκιαγραφεί με μοναδικό τρόπο την απεικόνιση μιας θυελλώδους χρονιάς, το 1913.

Diego Marani, Νέα φινλανδική γραμματική, Εκδόσεις Αιώρα

Κάθε πόλεμος έχει τα θύματά του, κάθε πόλεμος αφήνει πληγές. Κάποτε ένας ιστορικός είχε πει πως οι πόλεμοι είναι απαραίτητοι και αναγκαίοι και ο συγγραφέας επανέρχεται σε αυτή την παραδοχή με τις δικές του λέξεις: «Αν το κακό που υπάρχει στον κόσμο τρέφεται με τη ζωή μας, χωρίς αυτή θα λιμοκτονήσει και θα πεθάνει.

Ιβάν Τουργκένιεφ, Άσια, η γλυκιά Άννα, Εκδόσεις Ερατώ

Μία από τις σπουδαιότερες ιστορίες του Τουργκένιεφ κατά τον Τολστόι, η Άσια είναι η απόδειξη πως οι συναισθηματικές περιπτύξεις είναι πηγή έμπνευσης και δημιουργίας. Πραγματική ή όχι η ιστορία μας μαθαίνει και μας θυμίζει πως οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων πάντα θα βασανίζουν με την πολυπλοκότητά τους και τις ανατροπές τους.

Καρολίνα Μέρμηγκα, Ο Έλληνας γιατρός, Εκδόσεις Μελάνι

Μέσα από την ιστορία του Καθηγητή Μ. έρχεται στο προσκήνιο όλη η ιστορία της Ελλάδας, πόλεμοι, συγκρούσεις, χαρές και λύπες. Μέσα από την καταγραφή της συγγραφέως και χωρίς μελόδραμα το μυθιστόρημα χτενίζει την ιστορία των πολέμων και αναπαριστά μία εποχή όπου όλα είναι ρευστά και η Ελλάδα περνά δια πυρός και σιδήρου. Ένα μυθιστόρημα που σέβεται το παρελθόν και τιμά τον αναγνώστη.